Een multiculturele uitdaging

Niets lijkt de gemoederen zo bezig te houden als de vorming van onze multiculturele samenleving. De instroom van politieke vluchtelingen en moderne gelukszoekers drukt zwaar op burgers, samenleving en politiek. Zo zwaar, dat de ontwikkeling van een constructieve visie en aanpak nooit van de grond is gekomen. Linkse partijen smoren elke poging tot discussie  in de kiem uit angst voor een maatschappelijke tweedeling, rechtse partijen proberen met harde populistische uitspraken stemmen te trekken. Het centrum van de politieke macht lijkt zich vooral afzijdig te houden. Met deze algemene beschouwing wil Partij van de Liefde de patstelling doorbreken. Hoe? Door een nieuwe zienswijze in te brengen, de zienswijze van het hart.

Van onbegrip naar begrip, van strijd naar samenwerking 

Drie stadia
Willen we gevoelige problemen op een constructieve manier oplossen, dan dienen we tenminste drie stadia te doorlopen. Dit geldt niet alleen voor de maatschappij als geheel, maar ook voor de mens als individu. Allereerst het stadium van de emotie, daarna het stadium van het verstand en tot slot het stadium van het hart. 

Stadium een: de emoties
Zolang boosheid, angst en verdriet de boventoon voeren, komt een constructieve discussie niet van de grond, laat staan een hartverwarmende oplossing. Zolang we emotioneel zijn, heeft een rationele en liefdevolle beschouwing van oorzaak en oplossing geen zin. Pas als de emotie is verwerkt, ontstaat ruimte voor opbouwende gedachten en positieve overwegingen. Het moge duidelijk zijn dat een discussie over de vorming van een multiculturele samenleving nauwelijks het eerste stadium overstegen is.

Onze emoties blokkeren al tientallen jaren een constructieve aanpak. Zij die ze tonen, worden niet serieus genomen, zij die ze negeren bouwen aan een wankele constructie. Emoties zijn een natuurlijke reactie op indrukwekkende gebeurtenissen in ons leven. Migratie en integratie zijn indrukwekkend, zowel voor autochtonen als voor allochtonen. 

Willen we stappen zetten richting een harmonieuze toekomst, dan moeten we onze emoties serieus nemen en gaan verwerken. Dit geldt voor gefrustreerde Nederlanders en voor meer of minder getraumatiseerde nieuwkomers. Pas als alle groepen in de samenleving hun verantwoordelijkheid nemen en met zichzelf aan de slag gaan, kan een constructieve oplossing in zicht komen. 

Dit proces van emotionele bevrijding kan vanuit de politiek worden geïnitieerd en door deskundigen worden begeleid.

Stadium twee: het verstand
Als de grote lading eraf is, kunnen we met z'n allen aan tafel gaan zitten om oplossingen te bedenken. Daarbij dienen we eerst enkele uitgangspunten te definiëren. Partij van de Liefde geeft hierbij een voorzet. 

Allereerst dienen we te accepteren dat er mensen met grote culturele en religieuze verschillen in Nederland wonen. Wij hebben allemaal onze eigen achtergrond. Met dit gegeven zullen we aan de slag moeten. Ten tweede moeten we accepteren dat de vorming van een harmonieuze multiculturele samenleving tijd kost. Daar gaan generaties overheen.

Gezien de enorme impact en de grote verschillen moeten we onszelf de tijd geven. Alle betrokkenen zijn als puzzelstukjes; pas als de stukjes elkaar kennen, kunnen ze in elkaar worden geschoven en één geheel vormen. Ieder stukje met zijn eigen vorm en afbeelding.

Werkbare oplossing
Om onszelf de ruimte te geven om tot een leefbare en werkbare oplossing te komen, moet aan de enorme instroom een halt worden toegeroepen. Alle slachtoffers van geweld willen opvangen in ons land is nobel maar in de praktijk onmogelijk. Daartoe schieten ruimte, voorzieningen en het menselijk acceptatievermogen te kort. Opnemen is slechts een noodverband, maar geen constructieve oplossing. Opvangen in hun eigen regio, waardoor terugkeer naar huis en haard eenvoudiger wordt, is wat dat betreft een betere oplossing. En aan de instroom van mensen met een economisch motief moet een halt worden toegeroepen. We hebben er eenvoudigweg niet het werk en de huizen voor.

Kern van het probleem
Willen we een constructieve oplossing, dan moeten we de kern van het probleem aanpakken. En dat is niet de mens. Ieder mens heeft dezelfde behoeften, los van zijn culturele en religieuze opvoeding. Iedereen wil veiligheid en voorspoed. Wie voor zijn leven moet vrezen, vertrekt, wie niet de zoete vruchten van zijn werk kan plukken, vertrekt ook. Daarin verschillen wij mensen niet van elkaar. 

Wat is dan wel de kern? Dat is ons economische systeem: het kapitalisme. In het kapitalisme geldt het recht van de sterkste. De winnaars wonen in een relatief rijk en vredig land, de verliezers worden er door hun behoefte aan veiligheid en voorspoed naartoe getrokken. Willen we de stroom van migranten indammen, dan moet ons economisch moraal veranderen.

Stadium drie: het hart
Als de emotionele lading eraf is en we het eens zijn over de uitgangspunten, kunnen we gaan communiceren met elkaar. Niet om elkaar te beschuldigen, maar om elkaar te leren kennen. Want onbekend maakt immers onbemind. Dan betreden we het derde stadium: het hart. Een multiculturele samenleving kan niet van bovenaf worden opgelegd, die groeit van de grond af omhoog. 

Dat betekent dat wij burgers, allochtoon en autochtoon, zelf de sleutel in handen hebben van een harmonieuze toekomst. En de sleutel is ons hart. Door ons hart te openen, gaat de gespannen lading er helemaal vanaf, waardoor we vreedzaam naast elkaar kunnen leven. 

We hoeven niet de deur bij elkaar plat te lopen, we gaan wel lekkerder in ons vel zitten waardoor we vriendelijker voor onszelf én voor anderen worden.

Open en eerlijk 
Om het hart te kunnen openen, moet ieder van ons bij zichzelf nagaan wat de stroom van liefde blokkeert, welke overtuigingen ín ons de vorming van een vreedzame samenleving in de weg staan. En dit zelfonderzoek heeft tijd nodig. Het is geen kwestie van de knop omzetten, wel van een positieve intentie. En dit is het startpunt. Zonder positieve houding komen we geen stap verder. En we hebben ervaring hiermee. Tal van tegenstellingen hebben we in de loop der eeuwen overwonnen, tussen katholieken en protestanten, tussen arm en rijk, tussen links en rechts. We gaan niet meer op de vuist met elkaar, we praten. Zo zou het ook moeten gaan met onze nieuwe uitdaging, praten met elkaar vanuit een open en eerlijke houding. Niet om elkaar te veranderen, maar om elkaar te leren kennen. Ook dit proces kan door de politiek worden geïnitieerd en door deskundigen worden begeleid.

Nieuwe uitdagingen
Het leven is geen gegeven, maar een groeiproces. Nooit staan we stil, telkens komen er nieuwe uitdagingen op ons pad. 

Het leven kunnen we beschouwen als een leerschool die we met vallen en opstaan doorlopen. Onze verworvenheden delen met anderen, is één van de grootste opgaven. 

Dat was toen we kleuters waren en ons speelgoed moesten delen met andere kindjes, dat is nu we volwassen zijn en ons land moeten delen met mensen die anders in het leven staan. Hoe groot is die uitdaging... We kunnen onze kont tegen de krib gooien en er een vervelend en gewelddadig traject van maken, we kunnen ook vol goede moed stappen zetten naar een volwassen samenleving, waarin we onszelf kunnen zijn én waarin we anderen de ruimte kunnen geven zichzelf te zijn.

Wereldburgers in spe
Nog niet zo lang geleden was het dorp waarin wij geboren werden de wereld waarin wij leefden. Daar moesten we het zien te rooien met elkaar, dat was onze kleine leerschool van het leven. Toen kwam de stad, de provincie, het land, het continent en nu is er de wereld. We vliegen fysiek de aarde over, we surfen op het internet de wereld over. Nationale grenzen vervagen, waardoor we wereldburgers aan het worden zijn. Wereldburgerschap is het maximaal haalbare, de universiteit van het leven op aarde. Een grotere uitdaging in ons leven op aarde lijkt niet te bestaan. Dat heeft niet alleen leuke kanten, waaronder op vakantie gaan en nieuwe vrienden maken op Facebook, maar ook scherpe kanten, waaronder het leren omgaan met mensen die andere gebruiken hebben.

De keus is aan ons
De migratiestroom kan het slechtste in onszelf naar boven halen: negeren, kwaadspreken en tegenwerken. Maar ook het beste: accepteren, ontmoeten en samenleven. De keus is aan ons, wij bepalen zelf hoe we ermee om willen gaan. Partij van de Liefde staat voor ontmoeten, niet geforceerd en koste wat het kost, maar vanuit het hart. Een ontmoeting waar we de tijd voor moeten nemen, waar we bereid moeten zijn om ook ongemakkelijke keuzes te maken. Een daarvan is het aan banden leggen van de grote instroom. Waarom? Om te voorkomen dat we (oud & nieuw) verzuipen in ons lesmateriaal. 

We moesten onszelf de kans geven om op adem te komen, de emoties te verwerken, en de communicatie vanuit het hart opgang te brengen. Alleen zo kunnen wij als burgers elkaar de hand reiken en samen door de deur naar een harmonieuze samenleving gaan.

De politiek
Hoe zit het met de politiek? De kapitein van het schip die met de wind in de zeilen achterover kan leunen, maar die bij het opsteken van een storm de mouwen moet opstropen. Door electorale angst en onderling gekibbel is het de politiek niet gelukt om de samenleving als geheel bij de hand te nemen en naar rustiger vaarwater te leiden. Hierdoor ligt de druk op de schouders van de burgers, met name bij mensen in wijken waar de nieuwkomers terecht zijn gekomen. En op de schouders van sociaal werkers in opvangcentra en buurthuizen en medewerkers van gemeenten, politie en justitie, die alles in goede banen moeten leiden. Zij dragen de last, zij verrichten het echte werk. Ongezouten kritiek leveren op de nieuwe samenleving, als uiting van persoonlijke frustraties of als kans om stemmen te winnen, is als een klap in hun gezicht.

Mislukking of succesvol
Is het integratieproces mislukt of niet? Dat hangt af van hoe we ernaar kijken. Wie het verleden ophemelt, heeft zitten slapen tijdens de geschiedenislessen op school. Wie nationalisme predikt, gaat voorbij aan de mondialisering van het leven op aarde. Wie de integratie als mislukt beschouwt, ziet niet de impact en complexiteit ervan. Het is niet even een huis bouwen en inrichten, het is een samenleving smeden, waarin plek is voor ieders behoeften, van materieel tot geestelijk, van emotie tot liefde. Wegkijken of stilletjes toekijken, past ons ook niet. Integratie is een actief proces van aftasten, van vallen en opstaan, van een lach en een traan. 

Pas als iedereen z'n verantwoordelijkheid neemt, kunnen we een succes maken van deze grootste uitdaging: Het scheppen van een vreedzame wereld, waarin wij in vrijheid en gelijkheid kunnen leven en waarin de opbrengst evenredig wordt verdeeld.

David Goedhart
Oprichter Partij van de Liefde  

Naar alle artikelen