Ga met jezelf aan de slag

Hebzucht is een krachtige motor in veel mensen. Het verlangen naar meer, de onstuitbare behoefte aan geld, macht en succes bijvoorbeeld. Velen kunnen dit verlangen niet beteugelen, ze moeten er gehoor aangeven. Meer of minder bewust. Maar het meer van de één is het minder van de ander. Zij die zich bovenmatig inspannen en geluk hebben veroveren een steeds groter deel van de welvaart, waardoor er voor een groeiende groep minder en minder overblijft. Zie hier de scheve verdeling van onze welvaart. Een verdeling die met de dag pijnlijker wordt. Vraag is hoe we de onstuitbare drang in onszelf beter kunnen beheersen, opdat we een eerlijker verdeling krijgen.

Partij van de Liefde luidt de noodklok. De ongelijke verdeling heeft ons in de problemen gebracht. De zorgen groeien ons boven het hoofd. Om het betalen van de rekeningen, om onze persoonlijke vrijheid, om fijne huisvesting, om een goede gezondheid en om onze veiligheid. Wie zich langdurig zorgen maakt wordt ongelukkig en op den duur ziek. De lol gaat er vanaf, de hoop op beter vertrekt, het vertrouwen bevriest. Zeker als de financiën van plus naar min gaan en schulden een blok aan het been worden. We kunnen het voor "zoete" koek slikken en hopen op betere tijden, we kunnen ook het tij gaan keren. De eerste stap? Inzien dat het anders kan, dat het anders moet. We scheppen de wereld met de keuzes die we elke dag maken. Niets doen is een keuze, wegkijken ook. Wat PvdL betreft is het tijd om als scheppers van ons leven onze verantwoordelijkheid te gaan nemen voor het creëren van een fijne en leefbare wereld voor ons allen. Dat doen we door de politiek én de mensen wakker te schudden en een spiegel voor te houden.

Eerst de politiek. Het sturingsmiddel van de maatschappij kan en wil ons niet meer goed verzorgen. Zij hebben zelfs de poort geopend naar een extreem ongelijke verdeling van de welvaart. Vanaf de jaren 80 overheerst het neoliberale gedachtegoed in de politiek, waardoor ons lot afhankelijk werd van de marktwerking. Concurrentie zal de prijs van het product laag houden, zo werd ons uitgelegd. Een zeer naïeve stellingname gezien de ontwikkelingen. De prijzen vliegen de pan uit en de lonen groeien amper mee. De schuldenberg is nog nooit zo hoog geweest. Onze bestedingsruimte krimpt met de dag, waardoor het leven voor steeds meer mensen pijn gaat doen. Onze persoonlijke vrijheid en levensvreugde worden ons in rap tempo afgenomen. Wat ons betreft is het twaalf uur, de hoogste tijd om wakker te worden uit het sprookje van pappen en nathouden. Dit is absoluut niet de weg naar een warm en zorgeloos leven, sterker nog, dit is de weg naar een koud en ellendig bestaan.

Hoe kunnen wij, mensen, het tij keren en ervoor zorgen dat de welvaart eerlijker wordt verdeeld? Zolang hebzucht een belangrijke drijvende kracht in veel mensen is, heeft demonstreren voor een nieuw systeem weinig zin. Binnen de kortste keren gaan de slimmen en gelukkigen er weer met de buit vandoor. De oplossing zit in onszelf. Eerst moeten we ons eigen verlangen naar altijd meer zien te beteugelen. Pas dan kunnen we een nieuw en eerlijk verdelingssysteem gaan introduceren. Dit geldt voor iedereen: voor gewone burgers, voor politici, voor mensen op de werkvloer en voor de rijke elite. Hoe meer mensen dit gaan inzien en bereid zijn de hand in eigen boezem te steken, hoe sneller de omslag naar een gelijkmatige verdeling kan worden gemaakt.

Een betere wereld krijgen we niet cadeau, daar moeten we zelf zorg voor dragen. Wij zijn immers de scheppers ervan. Om ons sterke verlangen naar meer te kunnen beteugelen dienen we naar binnen te gaan met onze aandacht. Uitzoeken waar dat verlangen uit ontstaat. De bron in onszelf opsporen. Die bron is ongenoegen met de huidige situatie. Zijn we verzadigd dan reiken we niet uit naar meer en anders. Dan zijn we tevreden. En waar komt die onvrede vandaan? Waarom kunnen we niet gewoon tevreden zijn met genoeg en willen we altijd meer? Omdat we ons vanbinnen leeg, onzeker en ontevreden voelen. Hoeveel we ook bezitten aan geld en aandacht. Rijke mensen zijn niet per definitie gelukkiger. Als geen ander hebben zij last van dat onbestemde gevoel van kou en leegte, waarin de onbeantwoorde levensvragen rondspoken: wie ben ik en waarom ben ik hier?

Onvrede met de huidige situatie voedt het verlangen naar meer. Het verlangen dat over lijken gaat gezien de scheve verdeling van de welvaart. Als we de onvrede en onzekerheid in onszelf weten te tackelen, het koude en lege gevoel weten te dempen, dan draait de levensspiraal om, dan zullen we gaan verlangen naar een gelijkmatige verdeling van de welvaart, een verlangen om samen te gaan werken aan een leefbare wereld voor iedereen. Waarmee kunnen we de kou verwarmen, de leegte opvullen, wat neemt onze onvrede over het leven en de onzekerheid over wie we zijn weg? Dat kan maar één ding zijn: de liefde! De liefde die onophoudelijk stroomt als ons hart is geopend. En wat is liefde? Het gevoel verbonden te zijn! Liefde is het cement dat ons bij elkaar houdt, ons samenbrengt en ons verwarmt. Zonder liefde leven we ons eigen leven, los van elkaar, vervreemd van elkaar, in onvrede en onzekerheid. Hoe groot ons bezit en succes ook moge zijn...

Aangezien we de verbindende liefde niet goed kunnen voelen, betekent dat ons hart is gesloten. En dit is de kern van het probleem, de oorzaak van de hebzucht, van het lege gevoel, van ons pijnlijke leven vol zorgen. Liefde is op alle vlakken vervullend, waardoor we ons vanbinnen niet meer koud en leeg voelen, niet langer ontevreden en onzeker zijn. Het hart weer openen als het gesloten is, dat is dé grote uitdaging. Hierdoor zal ons leven structureel en fundamenteel veranderen in een fijne en spannende uitdaging zonder grote zorgen, zeker geen zorgen om onze eerste levensbehoeften zoals geld, bewegingsruimte, huisvesting, gezondheid en veiligheid. Met een stromend hart scheppen we een liefdevolle wereld, waar we samen heerlijk kunnen wonen, werken en recreëren.

Vraag is waarom ons hart gesloten is, deels of geheel. Dat komt door pijnlijke gebeurtenissen in ons leven. Als iemand een gemene streek uithaalt slaat ons hart dicht. Dan hoeven we de pijn niet meer te voelen. Maar deze muur heeft wel een prijs: we kunnen de verbinding ook niet meer voelen. We komen alleen te staan, met alle gevolgen van dien. Wanneer gaat het leven over rozen, hebben we het gevoel alles aan te kunnen, lopen we de hele dag met een big smile rond? Precies, als de liefde stroomt. Liefde als motor brengt ons op heel andere plekken dan onvrede en onzekerheid. Om die te kunnen voelen, moeten we dus leren omgaan met pijnlijke gebeurtenissen. Er hard voor weglopen heeft geen zin, ze kunnen ons op ieder moment inhalen. Ze accepteren heeft wel zin. Dat kunnen we als we ermee leren omgaan. Het bevrijdende inzicht is: het leven doet soms pijn, maar we kunnen er wel mee leren omgaan. Slagen we daarin, dan hoeft ons hart niet meer op slot te gaan en kan onze liefde voelbaar blijven stromen. Dag onvrede, onzekerheid, hebzucht en ongelijkheid.

Hoe kunnen we met de pijnlijke momenten in ons leven omgaan, opdat ze geen blijvende schade aanrichten in de vorm van een gesloten hart? Dat is de centrale vraag. Nogmaals, ervoor weglopen heeft geen zin, verschuilen ook niet. Iedereen wordt bij tijd en wijle op zijn (over)gevoelige punten aangeraakt. Jaloezie, onrechtvaardigheid, eenzaamheid, angst, boosheid, noem maar op. Accepteer allereerst de pijn, doorvoel het. Dat kan een seconde zijn, maar ook langer. Geef er uiting aan, houd het niet vast, druk het niet weg. Probeer dit op een constructieve wijze te doen, één die geen grote schade aanricht. Sla op een boksbal in plaats van op elkaar. Ga fietsen in plaats van stilletjes zitten wegkwijnen. Loop je echt over van emoties, schreeuw dan, vloek, laat je boosheid voelen en zien. Dat mag. We zijn allemaal mens met gevoeligheden. Probeer daarna de oorzaak van het voorval te achterhalen; oorzaak en gevolg, actie en reactie. Wat was de aanleiding, waarom gebeurde het? En wat heeft het teweeggebracht? Deze inzichten kunnen ervoor zorgen dat het je niet weer overkomt. Voortschrijdend inzicht en lerend vermogen van de mens, nodig om verder te komen in het leven.

Pijn accepteren en verwerken heeft twee elementen: begrip (hoofd) en voelen (buik). Als beiden de ruimte krijgen, zal pijn minder vat op ons hebben en kunnen we ons hart gewoon open laten staan, het hart dat ons verbindt met elkaar. Verbeter de wereld en begin met jezelf. Niets is minder waar. Dat verbeteren zit hem dus in een volwassen manier omgaan met pijnlijke situaties. Niet vechten of weglopen, maar doorleven en begrijpen. Wie het leven als een groot leerproces ziet, een uitdagende ervaringsreis met ups en downs, gaat op een heel andere manier in het leven staan: constructief in plaats van destructief. Hij zal ook bereid zijn sneller en vaker de helpende hand uit te steken.

Wie het leven als een lolletje beschouwd gaat onwetend zijn graf in. Wie het leven betekenisloos acht, loopt een hoop waardevolle inzichten mis. Wie het leven als een strijd ziet, zal vaak zijn neus stoten. Wie het leven daarentegen als een uitdagend leerproces opvat, krijgt de kans om een wijs, krachtig en liefdevol mens te worden. Leren inzien dat voorvallen in ons leven kansen zijn om te groeien, mits we de effecten daarvan kunnen en willen doorvoelen en doorgronden. Wie wil leren van het leven zal geen genoegen meer nemen met de huidige ongelijke verdeling van de welvaart. Hij gaat zich verantwoordelijk voelen voor het welzijn van zichzelf én zijn medemens.

Wat dat voor gevolgen heeft voor de politiek en de samenleving leggen we in de laatste van de drie wake-up calls uit. Wat kan de politiek doen, als sturingsmiddel van de samenleving, wat kunnen de burgers doen, als bouwblokken van de samenleving? Dit spannende veranderingstraject zal in gang worden gezet door mensen die zichzelf hebben ontwikkeld tot evenwichtige bestuurders en burgers, mensen die na pijnlijke voorvallen geen liefdeloos en destructief gedrag meer vertonen, maar juist oproepen tot begrip, verbinding en samenwerking. Na regen komt zonneschijn, na pijn komt troost, na ellende komt verzachting. Maar alleen voor hen die blijven openstaan voor de zonnige kant van het leven.

David Goedhart

Oprichter Partij van de Liefde

Dit was het tweede deel van de trilogie over de visie van Partij van de Liefde op de huidige stand van zaken in de wereld.